Muğla'nın Afro-Türkleri

MUĞLA'da, ataları 19'uncu yüzyılda Mısır ve Sudan'dan getirilen Afro-Türklerin sayısının yaklaşık 2 bin olduğu belirtilirken, Dalaman ve Ortaca'da yaşayan topluluk, bölge kültürünün parçası olarak yaşamını sürdürüyor. Evli ve 2 çocuk annesi Melek Dinçözden (53), "Siyahi kadın olarak milletvekilliği için adaylığımı koymak istiyorum. Dünyada ve Türkiye'de var olduğumuzu dile getirmeyi arzuluyorum" dedi.

Osmanlı döneminde Mısır Valisi olarak görev yapan Abbas Hilmi Paşa'nın, 1905'te Dalaman'daki Sarsala Koyu'na gelip bölgeye hayran kalması üzerine koydan ilçe merkezine kadar yol yaptırdığı belirtiliyor. Yolun 2 kenarına Mısır'dan getirilen okaliptüs ağaçları dikilirken, mülkiyeti 1874'te kendisine geçen Abbas Hilmi Paşa Dalaman'da, arazilerde çalıştırılmak üzere çok sayıda Mısırlı ve Sudanlı işçi getirdi. Hilmi Paşa'nın 1908'de yaptırmak istediği av köşkünün planlarının Fransızlar tarafından tren garı projesiyle karıştırılması sonucu, İzmir yerine Dalaman'da inşa edilen ve 'tren geçmeyen tek istasyon' olarak bilinen yapı ortaya çıktı. Afrika'dan istasyonda çalıştırılmak üzere getirilen işçilerin torunları, bugün Muğla'nın Dalaman ve Ortaca ilçelerinde yaşamlarını sürdürüyor. Muğlalı Afro-Türkler olarak anılan topluluk; 'Melek', 'İbrahim', 'Mehmet', 'Azra', 'Eda', 'Mustafa', 'Ayşe', 'Fatma' ve 'Hatice' gibi Türk isimlerini tercih ediyor.

'ANNEMİN DEDELERİ MISIR'DAN GETİRİYOR'

Muğla bölgesine atalarının geliş süreciyle ilgili bilgi veren Melek Dinçözden, "Osmanlı döneminde Abbas Hilmi Paşa, av köşkü ve tren istasyonu projesi hazırlıyor. Köşk Dalaman'a, istasyon ise İzmir'e yapılması gerekirken projelerde karışıklık oluyor. Köşk İzmir'e, istasyon da Dalaman'a yapılıyor. İnşaatın malzemelerini annemin dedeleri Mısır'dan getiriyor. Osmanlı arşivlerinden dedemizin isminin 'Zahder' olduğunu öğrendim. Daha önceden bu ismi bilmiş olsaydım çocuklarıma koyardım. Ortaca ile Dalaman'da yaklaşık 250-300 haneyiz. Sayımız 2 bini buluyor. Yaşlıların barınması, temizliği, evlerinin boyanması ve aklımıza gelebilecek kapsamlı bir proje çalışmam var. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na projemi sunacağım. Siyahi kadın olarak milletvekilliği için adaylığımı koymak istiyorum. Dünyada ve Türkiye'de var olduğumuzu dile getirmeyi arzuluyorum. Herhangi bir siyasi parti belirlemedim. Sesimi sizlerin vesilesiyle duyurmak istiyorum. Tanımayan insanlar ile konuştuğumda nereli olduğumu soruyorlar. Dalamanlı olduğumu söylediğim zaman çok şaşırıyorlar" ifadelerini kullandı.

'TÜRK VATANDAŞIYIZ'

Yazar İbrahim Aydınlı (67) ise "Atalarımızın Sudan'dan geldiği söyleniyor. Bir bağlantım yok. Türk vatandaşıyız. Her Türk neyse biz de oyuz. 'Devran-ı Dalaman' isimli kitabın yazarıyım. Kitabımda 1790 yılından günümüze kadar bölgemizde yaşanmış olayları, olayların kahramanlarını, gelişmeleri tarih tarih fotoğraflarıyla birlikte arşivledim. Eski fotoğrafları toplamaya 14-15 yaşında başladım. Toplaya toplaya arşiv oluşturdum. 2021 yılında dönemin Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Gürün zamanında kitaplaştırdık" dedi.

Ortaca ilçesinde çiftçilik yapan 1 çocuk babası Mehmet Bozyer (59) de "Kökümüz Mısır'dan gelme. Hepimiz Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıyız. Askerliğimize gittik, vatani görevimizi de yerine getirdik" diye konuştu.