Bakan Ersoy: Taş Tepeler dünyanın Neolitik başkenti olacak

ŞANLIURFA'da 'Taş Tepeler Projesi'nin 5'inci yıl dönümü kapsamında Karahantepe'de gün yüzüne çıkarılan yeni buluntular tanıtıldı. Programa katılan Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, "Projede yürütülen kapsamlı çalışmalar ile Taş Tepeler bölgesinin, dünyanın 'Neolitik Başkenti' olarak tescilleneceğine inanıyoruz" dedi.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, sabah saatlerinde Şanlıurfa'ya geldi. Bakan Ersoy, kentteki programı kapsamında Taş Tepeler Projesi'nin 5'inci yıl dönümü dolayısıyla Karahantepe'ye geçti. Burada bilgilendirme toplantısında konuşan Bakan Ersoy, programın yalnızca beş yıllık süreci değerlendirmekten öte, insanlık tarihine ışık tutan önemli bir dönüm noktasını anmak amacıyla yapıldığını belirtti. Projenin başlangıcından bu yana öngörülenin çok ötesine geçerek dünya arkeolojisine yeni bir perspektif kazandırıldığını ifade eden Bakan Ersoy, bölgedeki çalışmaların 'Neolitik Dönem'e dair benzersiz bilgiler sunduğunu anlattı.

Bakan Ersoy, 1963'teki yüzey araştırmalarıyla başlayan ve Arkeolog Klaus Schmidt'in 1995'teki kazılarıyla dünya gündemine taşınan Göbeklitepe'nin, yalnızca yerleşim alanı değil, ritüel yaşamın merkezinde yer alan karmaşık bir sosyal yapının ürünü olduğunu kanıtlandığını belirterek, "2020 yılında başlatılan Taş Tepeler Projesi ile Göbeklitepe, Karahantepe, Sayburç ve Sefertepe gibi alanlardaki verilerin ortak bir bilimsel vizyonla incelendiyor. Fırat ve Dicle'nin kuzey kesimleri ile Şanlıurfa çevresinin Neolitik Çağ'daki en büyük dönüşümlerin izlenebildiği bölgelerin başında geliyor. Bugüne kadar yapılan arkeolojik ve arkeometrik çalışmaların, ritüeller, günlük yaşam, mimari anlayış, üretim teknikleri ve evcilleştirme süreçleri gibi pek çok konuda neolitik insanın yaşamını ayrıntılı şekilde gözler önüne seriyor. Proje, Anadolu arkeolojisinin en kapsamlı bilimsel girişimlerinden biridir. Japonya Altes Prensesi Akiko Mikasa'nın da katıldığı Ayanlar Höyük kazısının eklenmesiyle çalışmalar 12 farklı noktada sürüyor. Toplam 15'i Türk, 21'i yabancı olmak üzere 36 akademik kurum projeye katkı sunarken, 2025 itibarıyla görev alan bilim insanı ve öğrenci sayısı 219'a ulaştı. Göbeklitepe'de geçen yıl Aslanlı Yapı, bu yıl ise C Yapısı restorasyonu tamamlandı. Karahantepe'de A ve D Yapıları'ndaki restorasyon süreçleri devam ediyor" dedi.

2025 BULUNTULARI TANITILDI

Bakan Ersoy, 2021 yılından bu yana dünyanın en nitelikli neolitik dönem müzelerinden biri olan Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi'ndeki serginin daha da zengin haliyle ziyaretçilerini ağırladığını aktararak, şu bilgileri verdi:

"Bugün burada, büyük çoğunluğu 2025 yılı kazı çalışmalarında ortaya çıkan eserlerden oluşan küçük bir seçki de yer alıyor. Bu eserler arasında Göbeklitepe'de D yapısının duvarı içine, olasılıkla adak olarak yerleştirilen insan heykelini yakından göreceğiz. Biliyorsunuz, Japon Altes Prenses Akiko'nun Şanlıurfa'ya yaptığı ziyaretten kısa bir süre önce bulunmuştu bu heykel. Elbette ne anlama geldiğinin, neden duvar içinde yer aldığının bilim insanları tarafından yorumlanması zaman alacaktır ancak şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki bu heykel, neolitik dönemde Göbeklitepe'de heykeltıraşlık alanındaki estetik ve etkileyici üslubun önemli bir örneğidir. Yine 2025 yılının en gözde buluntuları arasında, Sayburç'ta bulunan ve yüz ifadesiyle ölü bir bireyi çağrıştıran heykel sergide yerini aldı. Bu heykeli yakından incelediğinizde fark edeceğiniz bir detay var, heykelin ağzı dikili şekilde tasvir edilmiştir. Sayburç Heykeli bize, tarih öncesi insanın ölümle kurduğu ilişkiyi, gömüt ve kafatası uygulamalarının yanı sıra ölüm ritüellerini farklı açılardan değerlendirme imkanı sunmaktadır. Çalışmalar ilerledikçe, o dönemin günlük hayatına dair daha fazla tespitte bulunmamızı sağlayacak eserler gün yüzüne çıkıyor. Bu noktada Sefertepe kazılarında çıkan eserler oldukça önemlidir. Sefertepe kazılarının 2025 yılı çalışmaları sırasında, iki adet düzeltilmiş blok taş üzerinde iki adet insan yüzü kabartması tespit edildi. Biri yüksek, diğeri alçak kabartma teknikleriyle yapılmış insan yüzleri, bölgede daha önce Göbeklitepe, Karahantepe ve Sayburç yerleşmelerinde bulunan kabartmalardan farklı bir üslup özelliği ile dikkati çekmektedir. Sefertepe'de bu yıl, çift yüzünde insan motifi bulunan bir boncuk da tespit edildi. Siyah renkli bir serpantinden üretilen boncuğun ortasında bir delik yer almaktadır. Bu deliğin her iki tarafında, Göbeklitepe ve Karahantepe'de sıklıkla rastlanılan ifade biçiminde iki farklı insan yüzü işlendiği görülmektedir."

Bakan Ersoy, bölgede 1500 yıl boyunca kesintisiz yerleşim olduğunu gösteren bulguların, erken dönem hane ve toplumsal düzen anlayışının izlerini taşıdığını söyledi. 2025'in 'Aile Yılı' ilan edilmesiyle Anadolu'daki aile kurumunun tarihsel derinliğinin de bilimsel verilerle ortaya konulduğunu vurgulayan Ersoy, mikro analizler, arkeometrik çalışmalar ve çevresel araştırmaların ilerleyen dönemde daha da yoğunlaşacağını belirtti. Bakan Ersoy, "İnanıyoruz ki bu kapsamlı çalışmalar Taş Tepeler bölgesini, dünyanın 'Neolitik Başkenti' olarak tescilleyecektir" dedi.

Programın sonunda katılımcılar, 2025 kazılarında gün yüzüne çıkarılan 29 eseri inceledi ve Karahantepe kazı alanında yürütülen çalışmaları yerinde gördü.

Bakan Ersoy, Şanlıurfa'daki programının ardından kentten ayrıldı.